Behalve het gewenste effect kan dit middel bijwerkingen geven.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Zelden

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken, opkomend maagzuur, buikpijn en verminderde eetlust. Deze klachten verdwijnen meestal als u gewend bent geraakt aan het medicijn. Heeft u last van slokdarmontsteking door opkomend maagzuur? De klachten kunnen verergeren. Neem contact op met uw arts als u dat bemerkt.
  Bij vaak gebruiken van theofylline in een klysma: irritatie van de anus.
• Onrust, slapeloosheid en hoofdpijn. Raadpleeg uw arts als u hier veel last van heeft.
• Trillende handen, hartkloppingen of een versnelde hartslag. Deze bijwerkingen komen vaak voor als er teveel theofylline in het bloed is. Blijven deze klachten aanwezig, raadpleeg dan uw arts.
  Mensen met hartfalen kunnen sneller last krijgen van hartkloppingen en andere bijwerkingen. Heeft u hartfalen? Gebruik theofylline dan alleen in overleg met uw cardioloog.

Zeer zelden

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. U merkt de overgevoeligheid aan huiduitslag zoals jeuk, roodheid, pukkeltjes en zwellingen. Raadpleeg bij deze verschijnselen uw arts. Geef aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor theofylline. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.
• Bij mensen met epilepsie kan dit medicijn een aanval uitlokken. Overleg met uw arts of u dit medicijn kunt gebruiken.
• Bij mensen met de chronische darmontstekingen colitis ulcerosa of ziekte van Crohn, kan dit medicijn in een klysma de darmirritatie verergeren. Overleg met uw arts over een eventueel alternatief. Wanneer u het medicijn toch moet gebruiken, neem dan contact op met uw arts als u merkt dat de klachten erger worden.

Raadpleeg uw arts als u te veel last heeft van één van de bovengenoemde bijwerkingen, of als u andere bijwerkingen ervaart waar u zich zorgen over maakt. Merkt u opeens dat een bijwerking toeneemt, dan kan dat een teken zijn dat de dosering te hoog is. Neem dan contact op met uw arts.

Overdosering
De hoeveelheid theofylline in het bloed luistert zeer nauw. Bij te weinig werkt het niet, maar bij te veel kunnen ernstige bijwerkingen ontstaan. U zal daarom regelmatig uw bloed moeten laten controleren. Het is ook heel belangrijk dat u de theofylline consequent inneemt, zodat de hoeveelheid in het bloed constant blijft.

Belangrijke verschijnselen van overdosering zijn toegenomen rusteloosheid, angst, verwardheid en slapeloosheid, ernstige misselijkheid met braken, buikpijn en diarree, spiertrekkingen, bewusteloosheid, hartkloppingen en versnelde hartslag. Waarschuw bij bovenstaande verschijnselen onmiddellijk een arts.

De hoeveelheid theofylline kan ook veranderen in bijzondere omstandigheden, zoals griep, hoge koorts, braken, diarree, een te langzame of te snelle schildklierwerking en stoppen met roken. Wees in die omstandigheden extra alert op de verschijnselen van overdosering en raadpleeg uw arts indien nodig.

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.

Hoe?

Tabletten met vertraagde afgifte (‘retard’)
Slik deze tabletten in hun geheel door, dus zonder te kauwen of fijn te maken. Als de tabletten kapot gaan, komt namelijk al het werkzame bestanddeel tegelijk vrij. De tabletten zijn zo gemaakt, dat ze langzaam oplossen, waardoor ze minder bijwerkingen geven en langer werken.

Sommige tabletten hebben een breukstreep. Die mag u wel doormidden breken, maar de helften moet u daarna wel zonder te kauwen doorslikken.

Klysma

• Ga vooraf naar het toilet.
• Ga op de zij liggen. Houdt uw onderste been gestrekt en het bovenste gebogen.
• Breng de tuit van het klysma voorzichtig in de anus, bij kinderen niet verder dan de helft van de tuit inbrengen.
• Knijp de fles zo veel mogelijk leeg en trek deze weer uit de anus. Houd de fles ingedrukt als u hem terugtrekt. Hiermee voorkomt u dat de vloeistof weer terugvloeit in de fles. Er blijft altijd een beetje vloeistof achter in de verpakking. Dit is normaal, de ingebrachte hoeveelheid is voldoende voor de werking.
• Rol op uw buik en blijf vijf tot tien minuten zo liggen om te voorkomen dat de vloeistof er weer uit komt.

Wanneer?

• Tabletten met vertraagde afgifte (retard): neem de tabletten tijdens of vlak na het eten in. U heeft dan minder kans op maagklachten.

Hoelang?
Meestal moet u dit middel langdurig blijven gebruiken tegen uw benauwdheid. Gebruikt u dit middel, maar blijft u last houden van benauwdheid? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.

Gebruikt u de klysma voor een benauwheidsaanval? U hoeft dit middel NIET langdurig te gebruiken. Breng het klysma alleen in tijdens de aanval.

Het is belangrijk dit medicijn consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten zijn:

• Als u dit medicijn één keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan acht uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan acht uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Als u dit medicijn twee keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan vier uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan vier uur? Sla de vergeten dosis dan over.

Neem nooit een dubbele dosis. Bij dit geneesmiddel heeft een te hoge dosering snel schadelijke gevolgen.

autorijden en alcohol drinken?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

roken?
Roken versnelt de afbraak van dit medicijn. Als u stopt met roken, kan de hoeveelheid van dit medicijn in het bloed toenemen. Hierdoor kan het sterker werken of bijwerkingen geven. Overleg met uw arts voordat u gaat stoppen met roken. Het kan nodig zijn dat uw arts de dosering dan verlaagt.

Overleg ook met uw arts als u lange tijd niet heeft gerookt en (weer) bent begonnen. Dan is het misschien nodig dat uw arts de dosering van dit medicijn juist verhoogt.

alles eten?
Voedingsmiddelen met coffeïne (= caffeïne) kunnen bepaalde bijwerkingen versterken, zoals de rusteloosheid en hartkloppingen. Heeft u veel last van deze bijwerkingen? Beperk dan de hoeveelheid coffeïne in uw voeding door minder koffie, cola, thee of chocola te gebruiken.

Verder kunnen grote veranderingen in eetgewoonten de hoeveelheid theofylline in uw bloed beïnvloeden. Raadpleeg uw arts bij belangrijke veranderingen, zoals bij een afslankdieet of bij deelname aan de ramadan.

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje ‘samenstelling’.

De volgende medicijnen kunnen de bijwerkingen van theofylline versterken. Dit kunt u merken aan ernstige misselijkheid met braken, hoofdpijn, bewusteloosheid, hartkloppingen en een versnelde hartslag.

Overleg met uw arts als u een van deze medicijnen voorgeschreven krijgt. Mogelijk kan dit medicijn vervangen worden. Als dat niet mogelijk is zal de arts de hoeveelheid theofylline in het bloed vaker controleren.

• Cimetidine, een medicijn tegen maagklachten;
• Diltiazem en verapamil (hart-vaatmedicijnen);
• Fluvoxamine (medicijn tegen depressiviteit en angststoornissen);
• Ciprofloxacine, erytromycine, norfloxacine en pipemidinezuur (antibiotica);
• Peginterferon alfa, een middel tegen hepatitis.
• Disulfiram (medicijn om te ontwennen van alcohol);
• De 50-pil (Microgynon 50, een anticonceptiepil);
• Allopurinol (medicijn tegen jicht).

De volgende medicijnen kunnen de werking van theofylline verminderen. Overleg met uw arts voordat u deze medicijnen gaat gebruiken. Uw arts zal de hoeveelheid theofylline in uw bloed extra laten meten en zo nodig de dosering aanpassen.

• Isoniazide en rifampicine (medicijnen tegen tuberculose);
• Lopinavir, tipranavir en ritonavir (medicijnen tegen hiv en aids);
• Carbamazepine, fenobarbital, fenytoïne en primidon, onder andere gebruikt bij epilepsie. Carbamazepine en fenytoïne worden ook minder werkzaam door de invloed van theofylline.
• Sint-janskruid (hypericum). Gebruik daarom geen Sint-janskruid als u ook theofylline moet gebruiken;

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap
U kunt dit medicijn gebruiken. Het wordt al jarenlang gebruikt door zwangere vrouwen. Tijdens de zwangerschap is wel extra controle nodig, om de hoeveelheid theofylline in het bloed na te gaan. Bovendien moet een arts het kind vlak na de geboorte extra controleren op bijwerkingen.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts of apotheker. Dit medicijn komt in de moedermelk en kan bijwerkingen geven bij het kind, zoals prikkelbaarheid en slapeloosheid. In sommige gevallen is de kans op bijwerkingen minder als u dit medicijn net na de borstvoeding geeft. Overleg hierover met uw arts of apotheker.

Het kan enkele dagen duren voor u voldoende effect van dit medicijn merkt. Stop daarom niet te snel als u twijfelt aan het nut.

Als u dit medicijn al langere tijd gebruikt en u wilt nu stoppen dan kunnen de benauwdheidsklachten terugkomen. Bouw daarom langzaam af in overleg met uw arts.

Theofylline is sinds 1908 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in tabletten met vertraagde afgifte en klysma’s onder de merknaam Theolair en als het merkloze Theofylline en Theofylline klysma FNA.