Behalve het gewenste effect kan dit middel bijwerkingen geven.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Soms

• Bloedafwijkingen. Dit middel onderdrukt het beenmerg, waar de voorlopers van nieuwe bloedcellen worden gemaakt. Met name bij hoge dosering zal er een tekort aan bepaalde bloedcellen ontstaan. Het gevolg is bloedarmoede, meer kans op bloedingen en een verminderde afweer. Dit kan na enkele weken ontstaan. Het bloed wordt daarom regelmatig gecontroleerd. Mochten er afwijkingen zijn in het bloed, dan wordt tijdelijk gestopt met azathioprine of de dosis verlaagd. Hierdoor verdwijnt deze bijwerking weer. Krijgt u last van erge keelpijn in combinatie met koorts, regelmatig een bloedneus en snel blauwe plekken, neem dan direct contact op met uw arts.

Zelden

• Misselijkheid. Door de tabletten kort na het eten in te nemen, heeft u hier minder last van.

Zeer zelden

• Dit middel kan soms de diarree bij mensen met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa verergeren. Raadpleeg dan uw arts.
• Verminderde leverwerking, zeer zelden overgaand in leverbeschadiging. De arts zal regelmatig de leverfunctie controleren. Merkt u een gevoelige, opgezwollen buik of een gele verkleuring van het oogwit of van de huid, waarschuw dan een arts. Na verlaging van de dosering of na stoppen verdwijnt deze bijwerking weer. Bij niertransplantatiepatiënten kan in zeer zeldzame gevallen een ernstige leveraandoening ontstaan, waarbij de doorbloeding van de lever vermindert. Het gebruik moet dan direct gestopt.
• Verhoogde kans op infecties, bijvoorbeeld van de luchtwegen, zoals verkoudheid en hoesten. Dit komt doordat azathioprine de lichaamseigen afweer vermindert en een remmende werking heeft op de productie van nieuwe bloedcellen. De witte bloedcellen zijn namelijk belangrijk voor de afweer.
• Allergische reacties met onder andere jeuk of galbulten, huiduitslag, griepachtige verschijnselen, koorts, rillingen, spierpijn, benauwdheid of flauwvallen. Stop dan het gebruik en raadpleeg uw arts. U mag dit middel in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor azathioprine. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit middel niet opnieuw krijgt.
• Haaruitval. Meestal verdwijnt deze bijwerking vanzelf bij voortgezet gebruik.
• Ontsteking van de alvleesklier, bij niertransplantatiepatiënten en mensen met de ziekte van Crohn. Bij plotselinge hevige pijn in bovenbuik, moet u direct een arts waarschuwen.
• Verhoogde kans op tumoren in de lymfeklieren of in de huid. Incidenteel is dit opgemerkt bij patiënten die hoge doseringen gebruiken. Het is niet zeker of dit aan het middel zelf ligt of aan de onderliggende ziekte. Zonlicht en UV-licht verhogen de kans op tumoren in de huid. Tijdens het gebruik moet u intensieve blootstelling aan UV-licht vermijden, dus geen zon, zonnebank, hoogtezon of solarium.
• Verhoging van de concentratie cholesterol en vetten in het bloed. Een bepaald soort vetten, triglyceriden, kan zich ophopen in de bloedvaten. Als u al een te hoog cholesterol en/of vetgehalte in uw bloed heeft, zal uw arts u daar extra op controleren.

Om op tijd stoornissen in de aanmaak van het bloed of de werking van de lever op te sporen, controleert uw arts regelmatig uw bloed.

Raadpleeg uw arts als u te veel last heeft van één van de bovengenoemde bijwerkingen of als u andere bijwerkingen ervaart waar u zich zorgen over maakt.

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek of in de bijsluiter.

Wanneer?
Neem dit middel in vlak na het eten. U heeft dan minder kans op misselijkheid. Het beste kunt u vaste tijdstippen kiezen, dan vergeet u minder snel een dosis.

Als u het middel 1 keer per dag gebruikt: bij voorkeur 's ochtends na het ontbijt. Als u het middel 2 keer per dag gebruikt: 's ochtends na het ontbijt en 's avonds na hert avondeten.

Hoe lang?

Onderdrukken van de afweer na transplantatie
Dit middel moet waarschijnlijk zeer langdurig worden toegepast om afstotingsreacties te voorkomen. Daarbij past de arts de dosering geleidelijk aan om tot de laagst mogelijke dosering te komen, die nog wel goed werkzaam is.

Reumatoïde artritis, ziekte van Crohn, chronische huidziekten, bloedziekten, leverziekten en eczeem
Het kan enkele weken tot maanden duren voor u iets merkt van het gunstige effect van dit middel. Voor die tijd kunt u misschien al wel last krijgen van sommige bijwerkingen. Het is de moeite waard om het gebruik toch door te zetten. Voor veel mensen weegt het voordeel van het gebruik uiteindelijk duidelijk op tegen het nadeel.

Het is belangrijk dit middel consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten zijn:

• Als u dit middel 1 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 8 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 8 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Als u dit middel 2 keer per dag gebruikt: neem de vergeten dosis dan alsnog in. Ook al is het al (bijna) tijd voor de volgende dosis. Neem dan eventueel een dubbele dosis.

autorijden en alles eten?
Bij dit middel zijn hiervoor geen beperkingen.

alcohol drinken?
Het gebruik van alcohol is niet aan te raden. Zowel alcohol als azathioprine hebben een negatieve invloed op de lever. Door de combinatie is de kans op een leveraandoening groter.

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje ‘samenstelling’.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Allopurinol, een middel tegen jicht, kan de werking en bijwerkingen van azathioprine verhogen. De arts zal de dosering van azathioprine daarom verlagen. Als u toch last krijgt van keelpijn en koorts, moet u contact met uw arts opnemen, misschien is de dosis toch te hoog.
• Bloedverdunners, acenocoumarol en fenprocoumon. Azathioprine kan de werking van de bloedverdunner verminderen. Meld de trombosedienst dat u azathioprine bent gaan gebruiken. Ook als u stopt met het gebruik of als de dosering azathioprine anders wordt, moet u dit melden.
• Vaccins, bijvoorbeeld bof-mazelen-rodehondvaccin (BMR), gelekoortsvaccin en BCG-vaccin. Azathioprine vermindert de werkzaamheid van deze vaccins en kan de kans op een infectie door het vaccin vergroten. Overleg hierover met uw arts. Als u gevaccineerd wordt, reageert het lichaam namelijk met een afweerreactie tegen het vaccin. Azathioprine remt deze afweerreactie.
• Ribavirine, een medicijn tegen virussen. Samen met azathioprine geeft dit middel een verhoogd risico op bloedafwijkingen. Uw arts zal uw bloed vaker controleren. Krijgt u last van erge keelpijn in combinatie met koorts, vermoeidheid, regelmatig een bloedneus en snel blauwe plekken, neem dan direct contact op met uw arts.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap
U mag dit middel niet gebruiken als u zwanger bent of binnenkort zwanger wilt worden. Het kan schadelijk zijn voor de baby. Als u dit middel gebruikt en u denkt erover zwanger te worden, overleg dan met uw arts of u een ander middel kunt gebruiken.

Borstvoeding
Gebruik dit middel niet als u borstvoeding geeft, of stop de borstvoeding. Dit middel komt in kleine hoeveelheden in de moedermelk. Het kan bijwerkingen bij het kind geven. Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts of apotheker. Mogelijk kan de arts u (tijdelijk) een ander middel voorschrijven, dat u wel veilig kunt gebruiken.

Stop niet zomaar met het gebruik, zeker niet als u dit middel gebruikt om afweerreactie na een transplantatie te onderdrukken. Maar ook als u dit middel bij gewrichtsontsteking, de ziekte van Crohn of andere chronische ontstekingen gebruikt. De klachten kunnen dan heviger terugkomen. Raadpleeg uw arts als u stoppen wilt.

Azathioprine is sinds 1963 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknamen Azafalk en Imuran en als het merkloze Azathioprine in tabletten en injecties.